هنرهای تجسمی که به آن گاهی هنرهای بصری یا دیداری نیز گفته می‌شود، آن گروه از هنرهای مبتنی بر طرح است که مشخصاً حس بینایی را مخاطب قرار میدهند. هنرهایی چون نقاشی، خوشنویسی، مجسمه‌سازی، طراحی، عکاسی، گرافیک، طراحی صنعتی، معماری و طراحی داخلی و همچنین هنرهای مشتق از آن‌ها از این دسته‌اند.هنرهای تجسمی با هنرهای نمایشی، شنیداری و کلامی و دیگر انواع هنر متفاوت است، هر چند این تقسیم‌بندی چندان محکم نیست.در حال حاضر و در کاربرد کنونی، هنرهای تجسمی شامل هنرهای زیبا و هنرهای کاربردی است، هنرمند تجسمی به‌شخصی اطلاق می‌گردد که در زمینه هنرهای زیبا، هنرهای دستی و هنرهای کاربردی فعالیت می‌کند.نادره حکیم‌الهی، بانوی مجسمه‌سازی که این روزها آثار سنگی و فلزی‌اش را در خانه‌ی هنرمندان ایران به‌معرض نمایش گذاشته است، روز گذشته در نشست بررسی آثارش در نمایشگاه “رویاهای زمینی” در خانه‌ی هنرمندان اذعان کرد که آثارش برگرفته از القای حسی افراد، جنسیت، سن و فیگور است. او به کار‌های کلاسیک معتقد و به کار مدرن علاقه‌مند است. به اعتقاد وی دوران فیگور در هنر تمام نشده است، ولی اشکال نباید کاملا به شکل انسان باشد، بلکه مابین کلاسیک و مدرن را می‌پسندم و بینابین این دو سبک می‌توان نهایت کار انجام داد و این موضوع به سلیقه و ذایقه‌ی هنری هنرمند برمی‌گردد و هرگز به‌صورت قانون نیست. این مجسمه‌ساز درباره‌ی ارتباط هنری میان اثر و مخاطب گفت: در بعضی مواقع بازدید‌کنندگان از نمایشگاه چنان دیدگاهی دارند که حتا برای من که سازنده‌ی اثر هستم، جالب است؛ من مخالفم که ذهنیت من از یک اثر باید ذهنیت دیگران یک‌سان باشد. بنابراین آثاری که عنوان دارند تک بعدی می‌شوند. این بانوی هنرمند تاکید کرد که هر هنرمند زمانی‌که با پشتکار کار کند، چیزی واحد و یگانه از وجودش ظاهر می‌شود و پس از مدتی به تقلید آن می‌پردازد به این ترتیب سبک هنرمند را به‌وجود می‌آید. حکیم‌الهی افزود: همواره تلاش می‌کنم جوهره‌ی وجودم را صیقل دهم و آن را به یک گرایش مطلق برسانم؛ این‌روزها فیگور برای من جذاب است، اما اصرار و اجباری ندارم که در تمام مدت فیگور‌ساز باشم، بلکه این امر برخاسته از ذایقه‌ی هنری‌ام بوده است. این هنرمند مجسمه‌ساز با اشاره به اینکه هنر یک احساس قلبی است و ابزاری هم‌چون فکر نمی‌تواند در آن دخیل باشد، اضافه کرد: در بسیاری از آثارم به‌صورت شهودی کار کرده‌ام، مگر اینکه کار سفارشی باشد، که دراین صورت احتیاج به تفکر دارد و اگرچه کار من شهودی است، اما در پشت پرده‌ی تفکر عمیقی نهفته است. وی افزود: ذایقه‌ی هنری زمانی‌که متبلور می‌شود، می‌توانم کار کنم و در این حالت هرگز از تراش‌دادن و کارکردن با یک سنگ بی‌جان خسته نمی‌شوم، مثلا خلق اثر “تکیه” از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۷ طول کشید. حکیم‌الهی با اذعان بر اینکه کسی که در دانشگاه تحصیل می‌کند ذهنیتش در چارچوب خاصی قرار می‌گیرد، گفت: یکی از شانس‌های من این است که آکادمیک نیستم، اما باور دارم که یادگیری پایان و تمامی ندارد و انسان همیشه به آن محتاج است. بسیاری معتقدند که آزادی عمل من در مجسمه‌سازی زیباست.
این مجسمه‌ساز با بیان اینکه آثار وی از تمام جهات قابل بررسی است، گفت: در نمایشگاه آینده سعی می‌کنم که فضای بیشتری برای دید بهتر آماده کنم و از آنجایی‌که در نمایشگاه حاضر آثارم زیاد بودند، نتوانستم فضای کافی ایجاد کنم. وی با اشاره به اینکه مجسمه‌سازی کاری پرهزینه، طاقت‌فرسا و بسیار وقت‌گیر است، گفت: دلیل مخاطب کم در این هنر، کم‌کاری مجسمه‌سازان است و از آنجایی‌که هنرمندان کمتر به این هنر می‌پردازند انتخاب مخاطب نیز کم می‌شود.
حکیم‌الهی در پاسخ به اینکه در آثارش نشانه‌ای از غم و اندوه ازلی دیده می‌شود، ابراز کرد: غم و شادی بخشی از زندگی انسان است، اما همیشه شادی زودگذر است و خاطرات سبکی دارد، اما غم هم‌چون لکه‌ی روغن دریاچه، در ذهن انسان باقی می‌ماند. وی تصریح کرد، هر آنچه در زندگی هنرمند باشد، در آثار وی انعکاس می‌شود؛ می‌توان گفت که حتا راه رفتن من هم توام با نیایش است و در واقع نیایش زندگی من است و طبیعی است که نشانه‌ای از آن در کارهایم دیده شود. حکیم‌الهی یادآوری کرد هدف اصلی هنرمند ایجاد ارتباط هنری میان یک اثر و مخاطب است و گمان می‌کند در این کار موفق شده است. نادره حکیم‌الهی، مجسمه‌سازی است که کار خود را به‌صورت تجربی از سال ۱۳۷۷ شروع کرده است وهم‌اکنون ۱۲ سال از آغاز مجسمه‌سازی می‌گذرد، تاکنون دو کتاب از آثار وی با عنوان “چشم معاصر” به‌چاپ رسیده است. وی همچنین به سفال‌گری و نقاشی نیز می‌پردازد و “رویاهای زمینی” ششمین نمایشگاهش در زمینه‌ی مجسمه‌سازی است که تا ۱۵ تیرماه جاری برپاست.
هنرهای تجسمی چیست؟
هنرهای تجسمی یا فقط “هنرهای تجسمی” شامل اشکال هنری مانند نقاشی، نقاشی، مجسمه سازی، صنایع دستی، چاپ و عکاسی است. هنر تجسمی نیز ممکن است برای توصیف هنر تولید شده توسط ابزار دیجیتالی استفاده شود. انیمیشن، فیلم و طراحی گرافیکی می تواند هنر بصری را در نظر بگیرد. هنر تجسم شامل اشکال هنری مانند موسیقی نیست.
دوره کار برای برنامه های هنر بصری
دانشجویان علاقه مند به مدرک در هنرهای تجسمی دارای گزینه های چند درجه ای از جمله لیسانس هنر (B.A.)، لیسانس هنرهای زیبا (B.F.A.)، استاد هنر (M.A.) و استاد هنرهای زیبا (M.F.A) را انتخاب کنید. بعضی مدارس ممکن است مدارک تحصیلی یا برنامه های گواهی ارائه دهند. یک مدرک یا گواهینامه ممکن است در بعضی موارد کافی باشد، اما در مجموع، بیشتر کارفرمایان درجهبندی لیسانس یا بالاتر را بر اساس موقعیت خود ترجیح میدهند.
برنامه درسی برنامه های هنرهای تجسمی دوره کارشناسی شامل دوره های انیمیشن، تاریخ هنر، فیلم، طراحی گرافیک، عکاسی، رسانه های چاپی و بنیاد و فیلم است. اگرچه تعدادی از غلظت ها معمولا از انیمیشن به رسانه های چاپی در دسترس هستند، دانشجویان مجبور خواهند شد تا بسیاری از دوره های پایه مشابه را بدون در نظر گرفتن تمرکز داشته باشند. دوره های پایه ممکن است شامل مفاهیم ویژوال I-IV، طراحی، معرفی به هنر و رسانه، مطالعات فرهنگ بصری، پست مدرنیسم و موضوعات در تاریخ هنر و فرهنگ بصری باشد.
دیگر نیازمند دوره ها ممکن است شامل مقدمه ای بر نقاشی، مقدمه ای بر عکاسی، سرامیک، طراحی ۲D، طراحی سه بعدی، مقدمه ای بر هنر بر پایه کامپیوتر، طراحی شکل، رنگ آب، مجسمه سازی I، مقدمه ای بر عکاسی و عکاسی سیاه و سفید باشد.
گردآوری : یحیی مختاری
