هنرهای تجسمی که به آن گاهی هنرهای بصری یا دیداری نیز گفته می‌شود، آن گروه از هنرهای مبتنی بر طرح است که مشخصاً حس بینایی را مخاطب قرار میدهند. هنرهایی چون نقاشی، خوشنویسی، مجسمه‌سازی، طراحی، عکاسی، گرافیک، طراحی صنعتی، معماری و طراحی داخلی و همچنین هنرهای مشتق از آن‌ها از این دسته‌اند.هنرهای تجسمی با هنرهای نمایشی، شنیداری و کلامی و دیگر انواع هنر متفاوت است، هر چند این تقسیم‌بندی چندان محکم نیست.در حال حاضر و در کاربرد کنونی، هنرهای تجسمی شامل هنرهای زیبا و هنرهای کاربردی است، هنرمند تجسمی به‌شخصی اطلاق می‌گردد که در زمینه هنرهای زیبا، هنرهای دستی و هنرهای کاربردی فعالیت می‌کند.نادره حكیم‌الهی، بانوی مجسمه‌سازی كه این روزها آثار سنگی و فلزی‌اش را در خانه‌ی هنرمندان ایران به‌معرض نمایش گذاشته است، روز گذشته در نشست بررسی آثارش در نمایشگاه “رویاهای زمینی” در خانه‌ی هنرمندان اذعان كرد كه آثارش برگرفته از القای حسی افراد، جنسیت، سن و فیگور است. او به كار‌های كلاسیك معتقد و به كار مدرن علاقه‌مند است. به اعتقاد وی دوران فیگور در هنر تمام نشده است، ولی اشكال نباید كاملا به شكل انسان باشد، بلكه مابین كلاسیك و مدرن را می‌پسندم و بینابین این دو سبك می‌توان نهایت كار انجام داد و این موضوع به سلیقه و ذایقه‌ی هنری هنرمند برمی‌گردد و هرگز به‌صورت قانون نیست. این مجسمه‌ساز درباره‌ی ارتباط هنری میان اثر و مخاطب گفت: در بعضی مواقع بازدید‌كنندگان از نمایشگاه چنان دیدگاهی دارند كه حتا برای من كه سازنده‌ی اثر هستم، جالب است؛ من مخالفم كه ذهنیت من از یك اثر باید ذهنیت دیگران یك‌سان باشد. بنابراین آثاری كه عنوان دارند تك بعدی می‌شوند. این بانوی هنرمند تاكید كرد كه هر هنرمند زمانی‌كه با پشتكار كار كند، چیزی واحد و یگانه از وجودش ظاهر می‌شود و پس از مدتی به تقلید آن می‌پردازد به این ترتیب سبك هنرمند را به‌وجود می‌آید. حكیم‌الهی افزود: همواره تلاش می‌كنم جوهره‌ی وجودم را صیقل دهم و آن را به یك گرایش مطلق برسانم؛ این‌روزها فیگور برای من جذاب است، اما اصرار و اجباری ندارم كه در تمام مدت فیگور‌ساز باشم، بلكه این امر برخاسته از ذایقه‌ی هنری‌ام بوده است. این هنرمند مجسمه‌ساز با اشاره به اینكه هنر یك احساس قلبی است و ابزاری هم‌چون فكر نمی‌تواند در آن دخیل باشد، اضافه كرد: در بسیاری از آثارم به‌صورت شهودی كار كرده‌ام، مگر اینكه كار سفارشی باشد، كه دراین صورت احتیاج به تفكر دارد و اگرچه كار من شهودی است، اما در پشت پرده‌ی تفكر عمیقی نهفته است. وی افزود: ذایقه‌ی هنری زمانی‌كه متبلور می‌شود، می‌توانم كار كنم و در این حالت هرگز از تراش‌دادن و كاركردن با یك سنگ بی‌جان خسته نمی‌شوم، مثلا خلق اثر “تكیه” از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۷ طول كشید. حكیم‌الهی با اذعان بر اینكه كسی كه در دانشگاه تحصیل می‌كند ذهنیتش در چارچوب خاصی قرار می‌گیرد، گفت: یكی از شانس‌های من این است كه آكادمیك نیستم، اما باور دارم كه یادگیری پایان و تمامی ندارد و انسان همیشه به آن محتاج است. بسیاری معتقدند كه آزادی عمل من در مجسمه‌سازی زیباست.
این مجسمه‌ساز با بیان اینكه آثار وی از تمام جهات قابل بررسی است، گفت: در نمایشگاه آینده سعی می‌كنم كه فضای بیشتری برای دید بهتر آماده كنم و از آنجایی‌كه در نمایشگاه حاضر آثارم زیاد بودند، نتوانستم فضای كافی ایجاد كنم. وی با اشاره به اینكه مجسمه‌سازی كاری پرهزینه، طاقت‌فرسا و بسیار وقت‌گیر است، گفت: دلیل مخاطب كم در این هنر، كم‌كاری مجسمه‌سازان است و از آنجایی‌كه هنرمندان كمتر به این هنر می‌پردازند انتخاب مخاطب نیز كم می‌شود.
حكیم‌الهی در پاسخ به اینكه در آثارش نشانه‌ای از غم و اندوه ازلی دیده می‌شود، ابراز كرد: غم و شادی بخشی از زندگی انسان است، اما همیشه شادی زودگذر است و خاطرات سبكی دارد، اما غم هم‌چون لكه‌ی روغن دریاچه، در ذهن انسان باقی می‌ماند. وی تصریح كرد، هر آنچه در زندگی هنرمند باشد، در آثار وی انعكاس می‌شود؛ می‌توان گفت كه حتا راه رفتن من هم توام با نیایش است و در واقع نیایش زندگی من است و طبیعی است كه نشانه‌ای از آن در كارهایم دیده شود. حكیم‌الهی یادآوری كرد هدف اصلی هنرمند ایجاد ارتباط هنری میان یك اثر و مخاطب است و گمان می‌كند در این كار موفق شده است. نادره حكیم‌الهی، مجسمه‌سازی است كه كار خود را به‌صورت تجربی از سال ۱۳۷۷ شروع كرده است وهم‌اكنون ۱۲ سال از آغاز مجسمه‌سازی می‌گذرد، تاكنون دو كتاب از آثار وی با عنوان “چشم معاصر” به‌چاپ رسیده است. وی همچنین به سفال‌گری و نقاشی نیز می‌پردازد و “رویاهای زمینی” ششمین نمایشگاهش در زمینه‌ی مجسمه‌سازی است كه تا ۱۵ تیرماه جاری برپاست.
هنرهای تجسمی چیست؟
هنرهای تجسمی یا فقط “هنرهای تجسمی” شامل اشکال هنری مانند نقاشی، نقاشی، مجسمه سازی، صنایع دستی، چاپ و عکاسی است. هنر تجسمی نیز ممکن است برای توصیف هنر تولید شده توسط ابزار دیجیتالی استفاده شود. انیمیشن، فیلم و طراحی گرافیکی می تواند هنر بصری را در نظر بگیرد. هنر تجسم شامل اشکال هنری مانند موسیقی نیست.
دوره کار برای برنامه های هنر بصری
دانشجویان علاقه مند به مدرک در هنرهای تجسمی دارای گزینه های چند درجه ای از جمله لیسانس هنر (B.A.)، لیسانس هنرهای زیبا (B.F.A.)، استاد هنر (M.A.) و استاد هنرهای زیبا (M.F.A) را انتخاب کنید. بعضی مدارس ممکن است مدارک تحصیلی یا برنامه های گواهی ارائه دهند. یک مدرک یا گواهینامه ممکن است در بعضی موارد کافی باشد، اما در مجموع، بیشتر کارفرمایان درجهبندی لیسانس یا بالاتر را بر اساس موقعیت خود ترجیح میدهند.
برنامه درسی برنامه های هنرهای تجسمی دوره کارشناسی شامل دوره های انیمیشن، تاریخ هنر، فیلم، طراحی گرافیک، عکاسی، رسانه های چاپی و بنیاد و فیلم است. اگرچه تعدادی از غلظت ها معمولا از انیمیشن به رسانه های چاپی در دسترس هستند، دانشجویان مجبور خواهند شد تا بسیاری از دوره های پایه مشابه را بدون در نظر گرفتن تمرکز داشته باشند. دوره های پایه ممکن است شامل مفاهیم ویژوال I-IV، طراحی، معرفی به هنر و رسانه، مطالعات فرهنگ بصری، پست مدرنیسم و موضوعات در تاریخ هنر و فرهنگ بصری باشد.
دیگر نیازمند دوره ها ممکن است شامل مقدمه ای بر نقاشی، مقدمه ای بر عکاسی، سرامیک، طراحی 2D، طراحی سه بعدی، مقدمه ای بر هنر بر پایه کامپیوتر، طراحی شکل، رنگ آب، مجسمه سازی I، مقدمه ای بر عکاسی و عکاسی سیاه و سفید باشد.
گردآوری : یحیی مختاری
